546'da Büyük Kiros, Lidya efsanevi zenginlik kralı Kroisos'u yendi ve Küçük Asya'nın Ege kıyıları, Ermenistan ve Levant boyunca Yunan kolonilerinin kontrolünü ele geçirdi. Doğuya doğru ilerleyerek Partia'yı (güneybatıdaki Parsa ile karıştırılmaması için Arşakların ülkesi), Chorasmis ve Baktriya'yı aldı. 539'da Babil'i kuşattı ve ele geçirdi ve orada tutsak tutulan Yahudileri serbest bıraktı, böylece İşaya Kitabı'nda ölümsüzlüğünü kazandı. 529'da öldüğünde, Cyrus'un krallığı günümüz Afganistan'ında Hindu Kush kadar doğuya doğru genişledi.
Halefleri daha az başarılıydı. Cyrus'un istikrarsız oğlu, II. Cambyses Mısır'ı fethetti, ancak daha sonra, Bardiya (Cambyses) gibi davranarak tahtı gasp eden bir rahip Gaumata'nın önderliğindeki bir isyan sırasında bir kaza veya intihar sonucu Temmuz 522'de öldü. Kambisler MÖ 525'te Mısır seferi için yola çıkmadan önce gizlice öldürülen erkek kardeş, MÖ 522'de Ahameniş ailesinin bir yan kolu olan Darius I (Darayarahush veya Büyük Darius olarak da bilinir) tarafından devrilene kadar. Darius, himayesi altındaki isyankar Yunan kolonilerini destekleyen Yunan anakarasına saldırdı, ancak 490 yılında Maraton Savaşı'ndaki yenilgisinin bir sonucu olarak imparatorluğun sınırlarını Küçük Asya'ya çekmek zorunda kaldı.
Akhamenidler daha sonra alanları sıkı bir şekilde kontrolleri altında birleştirdiler. Sağlam ve ileri görüşlü idari planlama, parlak askeri manevralar ve insancıl bir dünya görüşü ile Achaemenidlerin büyüklüğünü kuran ve otuz yıldan az bir sürede onları belirsiz bir kabileden dünya gücüne yükselten Cyrus ve Darius'du.
Pasargad, Büyük Cyrus'un Mezarı Akhamenidlerin hükümdar olarak kalitesi, ancak Darius'un MÖ 486'da ölümünden sonra dağılmaya başladı. Oğlu ve halefi Xerxes, esas olarak Mısır ve Babil'deki isyanları bastırmakla meşguldü. Ayrıca Yunan Peloponnesus'u fethetmeye çalıştı, ancak Thermopylae'deki bir zaferle cesaretlendirildi, kuvvetlerini aşırı genişletti ve Salamis ve Plataea'da ezici yenilgiler aldı. Halefi Artaxerxes I, MÖ 424'te öldüğünde, imparatorluk mahkemesi, son Ahamenişlerin 330'unda ölümüne kadar devam eden bir durum olan yan aile kolları arasındaki hizipçilikle kuşatılmıştı, Darius III. kendi konuları.
Ahamenişler, satraplık sistemi biçiminde belirli bir miktarda bölgesel özerkliğe izin veren aydınlanmış despotlardı. Bir satrap, genellikle coğrafi temelde organize edilen bir idari birimdi. Bölgeyi bir satrap (vali) yönetti, genel denetimli bir asker alımı ve emri sağladı ve bir devlet bakanı resmi kayıtları tuttu. Genel ve devlet sekreteri doğrudan merkezi hükümete rapor verdi. Yirmi satraplık 2.500 kilometrelik bir otoyolla birbirine bağlanmıştı, en etkileyici yol Susa'dan Sardis'e Darius'un emriyle inşa edilen kraliyet yoluydu. Kurye röleleri en uzak bölgelere on beş gün içinde ulaşabilir. Satraplık sisteminin sağladığı görece yerel bağımsızlığa rağmen, kraliyet müfettişleri, "kralın gözleri ve kulakları"
Achaemenid İmparatorluğunun Başkenti Perspolis İmparatorlukta en çok kullanılan dil Aramiceydi. Eski Farsça imparatorluğun "resmi dili" idi, ancak yalnızca yazıtlar ve kraliyet bildirileri için kullanılıyordu.
Darius, gümüş ve altın para sistemi üzerine koyarak ekonomide devrim yarattı. Ticaret yaygındı ve Ahamenişler döneminde, imparatorluğun uzak bölgeleri arasında meta değişimini kolaylaştıran verimli bir altyapı vardı. Bu ticari faaliyetin bir sonucu olarak, tipik ticaret kalemleri için Farsça kelimeler Orta Doğu'da yaygınlaştı ve sonunda İngilizceye girdi; Örnekler, çarşı, şal, kanat, turkuaz, taç, portakal, limon, kavun, şeftali, ıspanak ve kuşkonmazdır. Ticaret, tarım ve haraç ile birlikte imparatorluğun ana gelir kaynaklarından biriydi. Darius'un saltanatının diğer başarıları arasında verilerin kodlanması, daha sonraki İran hukukunun büyük bir kısmının dayanacağı evrensel bir hukuk sistemi ve Persepolis'te yeni bir başkentin inşası yer alıyordu. vasal devletlerin bahar ekinoksunu kutlayan festivalde yıllık haraçlarını sunacakları yer. Persepolis, sanatında ve mimarisinde, Darius'un kendisine yeni ve tek bir kimlik verdiği insanların gruplarının lideri olarak algısını yansıtıyordu. Orada bulunan Ahameniş sanatı ve mimarisi aynı anda kendine özgü ve aynı zamanda oldukça eklektiktir. Ahamenişler, eski Orta Doğu halklarının çoğunun sanat formlarını ve kültürel ve dini geleneklerini aldılar ve bunları tek bir formda birleştirdiler. Bu Achaemenid sanatsal tarzı, kralı ve hükümdarın ofisini kutlayan Persepolis ikonografisinde belirgindir. Kendisinin, yeni ve tek bir kimlik verdiği bir grup insan topluluğunun lideri olarak algılanması. Orada bulunan Ahameniş sanatı ve mimarisi aynı anda kendine özgü ve aynı zamanda oldukça eklektiktir. Ahamenişler, eski Orta Doğu halklarının çoğunun sanat formlarını ve kültürel ve dini geleneklerini aldılar ve bunları tek bir formda birleştirdiler. Bu Achaemenid sanatsal tarzı, kralı ve hükümdarın ofisini kutlayan Persepolis ikonografisinde belirgindir. Kendisinin, yeni ve tek bir kimlik verdiği bir grup insan topluluğunun lideri olarak algılanması. Orada bulunan Ahameniş sanatı ve mimarisi aynı anda kendine özgü ve aynı zamanda oldukça eklektiktir. Ahamenişler, eski Orta Doğu halklarının çoğunun sanat formlarını ve kültürel ve dini geleneklerini aldılar ve bunları tek bir formda birleştirdiler. Bu Achaemenid sanatsal tarzı, kralı ve hükümdarın ofisini kutlayan Persepolis ikonografisinde belirgindir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder