Atina’da Tavernacıları Lanetleyen 2400 Yıllık Tabletler Bulundu

                 Phanagora ve Demetrios’u lanetleyen yazılar. Görsel: Jessica Lamont.

Atina’da Tavernacıları Lanetleyen 2400 Yıllık Tabletler Bulundu

Atina’da bir genç kadının mezarında taverna işleten insanları lanetleyen 2,400 yıllık beş adet kurşun tablet bulundu.

Tabletlerin dört tanesinde, “kitonik” yani yeraltı dünyası tanrıları çağıran ve Atina’daki dört farklı karı-koca taverna işletmecisini hedef almalarını isteyen lanetler yazılıydı. Beşinci tablet boştu, ve büyük ihtimalle bu tablete büyüler sözlü olarak söylenmişti.

Beş tablet de demir bir çiviyle delinmiş, katlanmış ve mezara konulmuştu. ANtik inanışlara görre, mezar bu tabletlere, bahsedilen yeraltı tanrılarına ulaşma imkanı veriyordu. Böylece tanrılar lanetin buyurduğu şeyleri yapabilecekti.

Köpek Kulağı Laneti 

Lanetlerden birinin hedefi, bir taverna işleten Demetrios ve Phanagora isimli bir karı-kocaydı. Onları hedefleyen lanetin bir kısmı şöyle:

Nefretini Phanagora ve Demetrios’un, ve tavernalarının ve mallarının ve mülklerinin üstüne kus. Düşmanım Demetrios ve Phanagora’yı, kan ve külle, tüm ölülerle tutacağım…

Demetrios seni olabilecek en güçlü şekilde, böyle bir lanetle bağlayacağım. Ve dil[inin] üstüne bir kynotos ile vuracağım.

Kynotos kelime anlamı olarak “köpek kulağı” demek olsa da, aslında “atılabilecek en küçük zar anlamına gelen bir antik kumar terimi” diye yazıyor John Hopkins Üniversitesi’nden Jessica Lamont, yakın zamanda Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik’te yayınlanan makalesinde. Lamont “Kurşun tablete çivi çakma eylemi de bu arzu edilen duyguyu ritüel olarak yansıtır” diyor.

Lamont “Demetrios’un diline bu ayıplanacak kadar şanssız zarla vurulmasından bahsederek lanet, yerel tavernaların sadece sosyalleşilen barlar değil, aynı zamanda klasik Atina’da kumar ve diğer başka kötü aktivitelerin bolca yer aldığı alanlar olduğnu ortaya koyuyor” diyor.

Phanagora ve Demetrios’u lanetleyen yazılar. Görsel: Jessica Lamont.

Tabletlerin Bulunduğu Kadın Mezarı

Beş tabletin bulunduğu mezar, Atina’nın limanı olan Piraeus’un kuzeydoğusundaydı ve 2003 yılında kazılmıştı. Henüz bu konuda bir yayın yapılmamış olsa da, lanet tabletleri üzerinde Piraeus Müzesi’nde çalışan Lamont, mezarda genç bir kadının yakılmış kalıntılarının bulunduğunu söylüyor.

Lamont Live Science’a yaptığı açıklamada “Lanet tabletlerinin işe yaraması için bir mezar ya da kuyu gibi yer altında bir yere konulmaları gerekir. Bu toprak altındaki yerlerin, lanetlerin yeraltı dünyasına ulaşabilmesi için bir kanal sağladığı düşünülürdü” diyor Lamont. Böyle kitonik tanrılar lanette buyurulanları yapabilirdi.

Lamont, mezarda gömülen kadının lanetlerle ya da tavernalarla hiçbir ilgisi olmayabileceğini söylüyor. Belki de bu kadın sadece, birinin diğer insanlara bu lanetleri okumak istediği bir zamanda ölmüştü.

Kadının ölümüyle ilgili olan törenlerde mezar “ulaşılabilir durumda olurdu, bu da birinin tabletleri toprak altına koyması ve gömmesi için uygun bir fırsat  olurdu” diyordu Lamont.

Tabletlerdeki lanetleri kim okudu?

Lanet tabletlerindeki yazı muntazam ve metin zarif şekilde yazılmış, bu da profesyönel bir lanet-yazıcının tabletleri oluşturduğunu düşündürüyor. Lamont “Bu kadar açık ve uzun ve güzel yazılmış birşey bulmak çok nadirdir. Ama tabii ki çok korkunç şeyler söylüyorlar” dedi.

Büyük ihtimalle efsun, büyü ve tılsım gibi birçok başka doğaüstü hizmetlerde de bulunan bu lanet yazıcı, Lamont’a göre büyük ihtimalle Atina’nın taverna işletme sektöründe çalışan biri tarafından tutulmuştu. Lamont “Bence bunları sipariş veren insanın kendisi de taverna dünyasında çalışıyordu, olasılıkla bu dört karı-koca taverna işletmecisinin rakibiydi” diyor.

---

Livescience, Owen Jarus, 4 Nisan 2015