Mezopotamya'da Yerleşik Yaşam İzi: Nevala Çoli
Nevala Çoli sakinleri, tarım yapmış ve avcılık toplayıcılıkla geçinmişler. Yaban sığırı, iki tür geyik, yabani koyun, yaban keçisi, yaban eşeği avladıkları anlaşılmaktadır.
Nevala Çoli ya da Nevali Çori, Şanlıurfa'nın Hilvan ilçesinde bağlı Kantara (Güluşağı) köyünde bir höyüktür. Newala Çoli (Çöl deresi) adını, yakınında bulunan Kantara deresinden almıştır. MÖ 10.000 ve MÖ 8.000 tarihleri arasında insanoğlunun ilk defa, yarı yerleşik avcı toplayıcılıktan, tarım-hayvancılığa geçişinin görüldüğü bölge olarak biliniyor burası. 
Nevali Çoli'de yapılan incelemelerde çeşitli döneme ait tabakalaşmalara rastlandı. Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ, Erken Tunç Çağı, Bakır Çağı ve Roma döneminde ait izler bulunmuştur. 
Höyükteki ilk kazılar 1980 yılında Heidelberg Üniversitesinden Hans Georg Gebel başkanlığındaki bir ekip ile yapıldı. Daha sonra Şanlıurfa Müzesi işbirliğiyle, müze müdürü Adnan Mısır başkanlığında, Prof. Harald Hauptmann bilimsel danışmanlığında 1983, 1985-1987 yıllarında küçük ölçekte sondajlar olarak ve 1989-1991 yılları arasında ise daha geniş çapta kazılar yapıldı. Kazılar sırsında Erken Tunç Çağı I tabakasına ait MÖ 3.000-2.800 yıllarına tarihlenen iki yapım evresinde çok odalı bir yapı açığa çıkarıldı. Ön odasında taş bir sanduka içinde bir gömüt bulundu. Diğer odalar günümüze ulaşmamış olup bir kil seki, ocak yeri ve tabanı taş döşeli yuvarlak bir ateş yeri vardır. Bu tabakada iki tane daha taş sanduka mezar bulundu. Bu gömütlerde kötü korunmuş kadın kemikleri vardır. Gömüt armağanı olarak açık renkli bir kap, iki kırmızı kupa, bronzdan süs eşyaları ile siyah ve beyaz taşlardan bir kolye bulundu. Neolotik çağ tabakalaşmasında çakmak taşından ok uçları, kalemler bulundu. Öbür tabakalaşmalara ait, bakırın işlenip dövülmesinden elde edilen bakır boncuk (maden işlemeciliğinin gelişmiş örneği), insan başlı bir kuş yontusu, arka arkaya çömelmiş iki kadın figüründen oluşan ilginç buluntulara rastlandı. 
Keçi, Domuz ve Koyunun Evcilleştirilmesi Alanda bulunan bazı hayvan kemikleri üzerinde yapılan araştırmalarda, MÖ 10.000-8.000 tarihlerine ait ceylan, geyik, yaban domuzu kemikleri bulundu. Kemikler üzerinde yapılan incelemelerden de, yerleşimde koyun, keçi ve domuzun evcilleştirildiği anlaşılıyor (keçinin evcilleştirildiği ilk yerlerden sayılır). Nevala Çoli sakinleri, tarım yapmış ve avcılık toplayıcılıkla geçinmişler. Yabani arpa, bezelye, mecimek yetiştirmiş ve bölgede fıstık (Antep fıstığı olarak adlandırılan Urfa fıstığı),üzüm tohumlarına rastlandı. Yaban sığırı, iki tür geyik, yabani koyun, yaban keçisi, yaban eşeği avladıkları anlaşılmaktadır. 1993 yılında Atatürk Barajı'nın suları yükseldiği için höyükteki önemli eseler taşındı ve Atatürk Barajı altında kaldı. Çıkarılan eserler Şanlıurfa Müzesinde sergileniyor.
Nevali Çoli'de yapılan incelemelerde çeşitli döneme ait tabakalaşmalara rastlandı. Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ, Erken Tunç Çağı, Bakır Çağı ve Roma döneminde ait izler bulunmuştur. Höyükteki ilk kazılar 1980 yılında Heidelberg Üniversitesinden Hans Georg Gebel başkanlığındaki bir ekip ile yapıldı. Daha sonra Şanlıurfa Müzesi işbirliğiyle, müze müdürü Adnan Mısır başkanlığında, Prof. Harald Hauptmann bilimsel danışmanlığında 1983, 1985-1987 yıllarında küçük ölçekte sondajlar olarak ve 1989-1991 yılları arasında ise daha geniş çapta kazılar yapıldı. Kazılar sırsında Erken Tunç Çağı I tabakasına ait MÖ 3.000-2.800 yıllarına tarihlenen iki yapım evresinde çok odalı bir yapı açığa çıkarıldı. Ön odasında taş bir sanduka içinde bir gömüt bulundu. Diğer odalar günümüze ulaşmamış olup bir kil seki, ocak yeri ve tabanı taş döşeli yuvarlak bir ateş yeri vardır. Bu tabakada iki tane daha taş sanduka mezar bulundu. Bu gömütlerde kötü korunmuş kadın kemikleri vardır. Gömüt armağanı olarak açık renkli bir kap, iki kırmızı kupa, bronzdan süs eşyaları ile siyah ve beyaz taşlardan bir kolye bulundu. Neolotik çağ tabakalaşmasında çakmak taşından ok uçları, kalemler bulundu. Öbür tabakalaşmalara ait, bakırın işlenip dövülmesinden elde edilen bakır boncuk (maden işlemeciliğinin gelişmiş örneği), insan başlı bir kuş yontusu, arka arkaya çömelmiş iki kadın figüründen oluşan ilginç buluntulara rastlandı. Keçi, Domuz ve Koyunun Evcilleştirilmesi Alanda bulunan bazı hayvan kemikleri üzerinde yapılan araştırmalarda, MÖ 10.000-8.000 tarihlerine ait ceylan, geyik, yaban domuzu kemikleri bulundu. Kemikler üzerinde yapılan incelemelerden de, yerleşimde koyun, keçi ve domuzun evcilleştirildiği anlaşılıyor (keçinin evcilleştirildiği ilk yerlerden sayılır). Nevala Çoli sakinleri, tarım yapmış ve avcılık toplayıcılıkla geçinmişler. Yabani arpa, bezelye, mecimek yetiştirmiş ve bölgede fıstık (Antep fıstığı olarak adlandırılan Urfa fıstığı),üzüm tohumlarına rastlandı. Yaban sığırı, iki tür geyik, yabani koyun, yaban keçisi, yaban eşeği avladıkları anlaşılmaktadır. 1993 yılında Atatürk Barajı'nın suları yükseldiği için höyükteki önemli eseler taşındı ve Atatürk Barajı altında kaldı. Çıkarılan eserler Şanlıurfa Müzesinde sergileniyor.
Nevali çori.de bulunan insan başı heykeli
Nevali çori MÖ 8000.li yıllara tarihlenir ve çanak çömleksiz Neolitik dönem yerleşimidir
Nevali çori MÖ 8000.li yıllara tarihlenir ve çanak çömleksiz Neolitik dönem yerleşimidir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder