Kuzey Irak’taki İlk Tarımcılar Çoğunlukla Buğday ve Arpa Yiyordu

Nemrik 9’da bulunan ve 8500 yıl önce yaşamış ilk tarımcıların dişlerinde tespit edilen polen, fitolit ve nişasta mikro-kalıntıları.

Kuzey Irak’taki İlk Tarımcılar Çoğunlukla Buğday ve Arpa Yiyordu

Yeni bir araştırmaya göre, 8500 yıl önce, Kuzey Irak’ta ilk defa tarıma geçen insanların, bitki diyetinin temelini buğday ve arpa oluşturuyordu.

Yakın bir zamana kadar Kuzey Irak, arkeologların nadiren araştırma yaptığı bir alandı. Son yıllarda bu bölgedeki araştırmalar yoğunlaştı. Birçok arkeoloji ekibi, savaşın içindeki Suriye’den buraya geldi.

Kuzey Mezopotamya’nın dağlık tarafında, Dicle’nin üst kesiminde, araştırmanın bir parçası olan insan dişlerinin de bulunduğu bir yerleşim yeri ve mezarlık alanı olan Nemrik 9 yer almakta.

Dr. Arkadiusz Sołtysiak, “Bu araştırma, insanların bitkileri ve çiftlik hayvanlarını yetiştirmeye başladığı çok erken Neolitik döneme tarihlenen ilk proje.” diyor.

Araştırma kapsamında, burada bulunan insanların dişlerindeki mikro-kalıntılar analiz edildi. Araştırmada, Kuzey Irak’taki Nemrik 9’daki Prof. Stefan K. Kozłowski başkanlığında yürütülen kazılarda bulunan toplam 11 iskeletin dişleri incelendi. 1980li yıllarda yapılan bu kazılarda, yaklaşık yüz kişinin iskeleti bulunmuştu. Bu iskeletlerin bir kısmı Polonya’ya getirildi ve kısa bir süre önce ayrıntılı antropolojik analizi tamamlandı. Şimdi ise iskeletlerin analiz sonuçları açıklandı.

Dişlerden elde edilen bitkilerin mikro-kalıntıları mikroskopta bu şekilde görülüyor.

Dr. Sołtysiak, “Bu insanların temel olarak buğday ve arpa yediğini tespit ettik. Daha geç bir dönem olan Bronz çağındakine oranla dişlerinde daha az diştaşı vardı. Bu sonuç, çok fazla işlenmiş tahıl ürünü yemediklerini gösteriyor. Vahşi hayvan eti, bu insanlar için hala diyetlerinin önemli bir parçası olmalıydı.” diyor.

Analiz edilen dişlerdeki bitki mikro-kalıntılar, temel olarak yüksek derecede mineralize olmuş fitolitlerden oluşuyor. (Fitolit: Bitki hücrelerinde bulunan mikroskobik silisli oluşumlar.)

Diş çürüğü o zaman büyük bir sorun değildi. İncelenen iskeletlerde tespit edilen diş çürüğü oranı oldukça düşük. Dr. Sołtysiak’a göre bunun nedeni, bu insanların laktik asit fermantasyonuna tabi olan şekerlere erişiminin sınırlı olmasına bağlı.

Araştırmacılar aynı zamanda Kuzey Irak’taki Nemrik 9’da 8500 yıl önce yaşamış ilk tarımcıların kullandığı diş temizleme yöntemi keşfetti. İskeletlerden birinin dişine sıkışmış tahta parçası bulundu.

Araştırmacılar, “Bu odun parçası, günlük oral hijyen için kullanılan bir odun parçasının kullanımının izi olabilir. Bugün bile Ortadoğu’da kolaylıkla parçalanan dallar dişleri temizlemek için kullanılabiliyor.” diyor. Fakat araştırmacılar, olası ‘diş fırçası’nın bir parçasını oluşturan odunun hangi ağaç türüne ait olduğunu belirleyemedi.

---

PAP – Science and Scholarship in Poland. 27 Aralık 2016.
Makale: http://link.springer.com/article/10.1007/s12520-016-0411-3